វប្បធម៌ទូទៅ - [១]

ប្រឡងជ្រើសរើសសិស្សពូកែប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញ

សម័យប្រឡង ១៣-១៤ មីនា ឆ្នាំ ២០០៨

1. ដូចម្តេចដែលហៅថាសិប្បកម្មសិល្បៈ? ចូរលើកឧទាហរណ៍ឲ្យបាន៥ប្រភេទ។
2. បុព្វបុរសខ្មែរតែងតែបានប្រៀនប្រដៅយើងឲ្យចាប់អារម្មណ៍លើគុណ៦យ៉ាង។ តើមានគុណ​អ្វីខ្លះ?
3. តើកត្តាអ្វីខ្លះដែលបណ្តាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចណ៍? តើអ្នកត្រូវធ្វើដូចម្តេចដើម្បីទប់ស្កាត់​កុំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចណ៍? តើសញ្ញាណាខ្លះដែលចាត់ទុកថាជាសញ្ញាចរាចរណ៍?
4. តើនៅក្នុងបារីមានសារធាតុគីមីពុលសំខាន់ៗប៉ុន្មាន? ចូររៀបរាប់ពីផលប៉ះពាល់របស់វា។
5. តើរមណីយដ្ឋាននៅប្រទេសកម្ពុជាមានប្រភេទអ្វីខ្លះ? តើយើងត្រូវធ្វើដូចម្តេចខ្លះ ដើម្បីអភិ​វឌ្ឍ​វិស័យទេសចរណ៍?
6. ក. ថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៨ អភិបាលក្រុងភ្នំពេញបានរៀបចំពិធីបុណ្យមួយនៅសួនច្បារ​សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន។ តើពិធីបុណ្យនោះឈ្មោះអ្វី? ខ. ពិធីបុណ្យនោះ​បានធ្វើស្របទៅនឹងបុណ្យពុទ្ធសាសនាមួយ។ តើបុណ្យពុទ្ធសាសនានោះមានឈ្មោះដូច​ម្តេច? ចូរនិយាយប្រវត្តិសង្ខេបដែលធ្វើឲ្យមានពិធីបុណ្យពុទ្ធសាសនានេះផង។

ចម្លើយ៖

1. សិប្បកម្មសិល្បៈ គឺជាសិល្បៈដែលគេយកឧបករណ៍ធ្វើដោយដៃយកទៅសម្តែង។ របាំដែល​គេប្រើឧបករណ៍ដែលធ្វើដោយដៃ យកមកសម្តែងមានរបាំនេសាទ (អង្រុត ឈ្នាង), របាំបេះ​តែ របាំគោះត្រឡោក របាំគោះអង្រ្កង...។
2. បុព្វបុរសខ្មែរប្រៀនប្រដៅឲ្យចាប់អារម្មណ៍លើគុណ៦យ៉ាងគឺ៖ គុណឪពុក (មានឪពុកបង្កើត​ ឪពុកក្មេក ឪពុកចិញ្ចឹម អាណាព្យាបាលប្រុស), គុណម្តាយ (មានម្តាយបង្កើត ម្តាយក្មេក ម្តាយចិញ្ចឹម អាណាព្យាបាលស្រី), គុណបង គុណមហាក្សត្រ គុណអ្នកដឹកនាំដែលឃុំគ្រង​រក្សា, គុណគ្រូបាធ្យាយ ដែលធ្លាប់បានផ្តល់ចំណេះដឹងសព្វសារពើស្របតាមគតិបណ្ឌិតដល់​យើង, គុណញាតិមិត្តជាអ្នកជិតឆ្ងាយ ភូមិផងរបងជាមួយដែលធ្លាប់ជួយយើងពេលមានអា​សន្ន, គុណព្រះរតនត្រៃដែលផ្តល់នូវការអប់រំ បន្ទុំចិត្តយើងឲ្យបានល្អប្រសើរ។
3.  កត្តាដែលបណ្តាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍គឺ៖ កត្តាមនុស្ស (បើកបរគ្មានការប្រុងប្រយ័ត្ន), កត្តាយានយន្ត (ខូចហ្វ្រាំង ខូចចង្កូត បែកកង់), កត្តាផ្លូវថ្នល់ (ផ្លូវខូច ផ្លូវចង្អៀត), កត្តាអាកាសធាតុ (អាកាសធាតុមិនល្អ មានភ្លៀង)។ ដើម្បីទប់ស្កាត់គ្រោះ​ថ្នាក់ចរាចរណ៍យើងត្រូវគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ ចេះយល់អធ្យាស្រ័យគ្នា។ សញ្ញាចរាចរណ៍​អាចជា ស្លាកសញ្ញាតាមចិញ្ចើមថ្នល់ គំនូសសញ្ញាលើទ្រូងថ្នល់ ភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ សញ្ញា​ដោយដៃ ភ្នាក់ងារនគរបាលចរាចរណ៍កន្លែងរង្វង់មូល តម្រុយមែកឈើ ឬក្រណាត់...។
4. នៅក្នុងផ្សែងបារីមានសារធាតុគីមីសំខាន់ៗបួនក្រុមគឺ៖ នីកូទីន (ជាសារធាតុបណ្តាលឲ្យ​ញៀន និងបណ្តាលឲ្យកើតជម្ងឺបេះដូង និងជម្ងឺសសៃឈាម), កាបូនម៉ូណូអុកស៊ីត (ជា​សារធាតុកាត់បន្ថយអុកស៊ីសែននៅក្នុងសារពាង្គកាយ), ជ័រថា (សារធាតុគីមីដែលបណ្តាល​ឲ្យកើតជម្ងឺមហារីក), សារធាតុពុលចំពោះរោមញ័រ (បណ្តាលឲ្យកើតជម្ងឺហើមសួត និងមហា​រីក)។
5. រមណីយដ្ឋាននៅប្រទេសកម្ពុជាមាន៤ប្រភេទគឺ៖ រមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រ រមណីយដ្ឋាន​វប្បធម៌ រមណីយដ្ឋានធម្មជាតិ រមណីយដ្ឋានកែច្នៃ។ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍វិស័យទេសចរណ៍ យើង​ត្រូវ៖ រៀបចំការពារសន្តិសុខ, កសាងស្ពាន ថ្នល់ឲ្យបានស្អាតល្អ, រៀបចំថែរក្សា ការពារបរិ​ស្ថាន, អភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស, ពង្រីករមណីយដ្ឋានឲ្យបានច្រើន, ផ្សព្វផ្សាយពីវឌ្ឍនភាព​នៃវិស័យទេសចរណ៍, ផ្តល់សេវាកម្មបម្រើដោយមានជំនាញជាក់លាក់។
6. ក. ថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៨ អភិបាលក្រុងភ្នំពេញបានរៀបចំពិធីបុណ្យមួយនៅសួនច្បារ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន គឺពិធីសម្ភោធបើកបូជនីយដ្ឋានរូបសំណាក សម្តេចព្រះសង្ឃរាជជួន ណាត និងរូបសំណាកអ្នកព្រះភិរម្យភាសាអ៊ូ ហៅង៉ុយ។ ខ. ពិធីនេះ​ប្រព្រឹត្តទៅចំថ្ងៃបុណ្យព្រះពុទ្ធសាសនាដ៏ធំមួយគឺបុណ្យ មាឃបូជា។ បុណ្យមាឃបូជាគឺប្រា​រព្ធឡើងនៅថ្ងៃពេញបូរមី ១៥កើត ខែមាឃ រៀងរាល់ឆ្នាំ ដែលទាក់ទងនឹងប្រវត្តិសំខាន់៧​យ៉ាងគឺ៖ ជាថ្ងៃមាឃនក្ខត្តឫក្សគឺព្រះចន្ទភ្លឺច្បាស់ល្អ, ជាថ្ងៃភិក្ខុសង្ឃចំនួន ១២៥០អង្គមកជួប​ជុំគ្នាដោយឥតបានណាត់ទុក, ភិក្ខុសង្ឃទាំងនោះសុទ្ធតែជាព្រះអរហន្តខីណាស្រពបួសជា​ឯហិភិក្ខុ, ជាថ្ងៃដែលព្រះពុទ្ធគ្រប់ៗអង្គទ្រង់សម្តែងនូវឱវាទប្បាដិមោក្ខ, ជាថ្ងៃដែលព្រះសារី​បុត្រ អង្គសាវ័កស្តាំបានសម្រេចធម៌ជាន់ខ្ពស់, ជាថ្ងៃដែលព្រះអង្គទ្រង់ស្ថាបនាអង្គសាវ័ក​ទាំង​ពីរ (ព្រះសារីបុត្រ អង្គសាវ័កស្តាំ និងព្រះមោគ្គល្លាន អង្គសាវ័កឆ្វេង), ជាថ្ងៃដែលព្រះពុទ្ធជា​ម្ចាស់ទ្រង់ដាក់អាយុសង្ខារមុនចូលបរិនិព្វានបីខែ។