រឿង ព្រះវេស្សន្តរ
- ប្រភេទរឿង៖ អក្សរសិល្ប៍បុរាណ, សាស្រ្តាទេសន៍
- ចលនា៖ អក្សរសិល្ប៍ពុទ្ធនិយម
- អ្នកនិពន្ធ និងកាលកំណត់តែង៖ គម្ពីរដើមជាស្នាដៃនៃព្រះអដ្ឋកឋាចារ្យដែលសរសេរជាភាសាបាលីមាននៅក្នុងគម្ពីរព្រះត្រៃបិដក។ ឯគម្ពីរជាភាសាសម្រាយដែលមាននៅក្នុងកម្ពុជរដ្ឋយើងគឺមានច្រើនប្រភេទណាស់។ (សព្វថ្ងៃឯកសារគោលដែលយកមកសិក្សាគឺជាស្នាដៃរបស់បណ្ឌិតមហាឈឹម សុមន៍)។
កាលព្រះសាស្រ្តាចារ្យគង់នៅនគររាជគ្រឺះ ឧទាយិត្ថេរ បាននិមន្តព្រះសង្ឃឲ្យនិវត្តមកកាន់នគរកបិលព័ស្តុ តាមសេចក្តីអារាធនារបស់ព្រះ ស្រីសុទ្ធោទន៍ ពុទ្ធបិតា។ កាលព្រះពុទ្ធយាងមកដល់ និងក្រោយពុទ្ធបិតាទ្រង់ផ្ចង់អញ្ចលីគោរពថ្វាយបង្គំព្រះដ៏មានបុណ្យស្រាប់តែមេឃបង្អុរភ្លៀងបោក្ខរីពស៌ ដ៏អស្ចារ្យគឺនរណាចង់ទទឹកទើបទទឹក នរណាពុំចង់ទទឹកគឺឥតទទឹកឡើយ។ គឺដោយហេតុដ៏អស្ចារ្យនៃភ្លៀងសួគ៌នេះដែលបណ្តាលឲ្យព្រះពុទ្ធទ្រង់សម្តែងធម្មទេសនារឿងព្រះវេស្សន្តរនោះថា៖
កាលណោះព្រះបាទសិរិមហារាជ សោយរាជ្យនៅនគរជេតុត្តរសិរីរដ្ឋ ទ្រង់មានព្រះរាជបុត្រមួយព្រះអង្គព្រះនាមសញ្ជ័យ។ ព្រះរាជាទ្រង់អភិសេកព្រះសញ្ជ័យជាមួយនាងសុបារសុប្បតី (ផុស្សតី) ជារាជបុត្រីនៃព្រះបាទមទ្ទរាជនៃនគរមទ្ទរដ្ឋ។
បុព្វប្រវត្តិនៃនាងផុស្សតីនោះគឺថានៅចុងកប្បទី៩១ នាងនេះជារាជបុត្រីនៃព្រះបាទពុន្ធុមរាជ នគរពុទ្ទុមតី។ នាងបានបូជាលម្អិតខ្លឹមចន្ទន៍ចំពោះព្រះពុទ្ធវិបស្សី។ ដោយផល្លានិសង្សនេះ នាងមានក្លិនក្រអូប។ ទីបំផុតនាងបានទៅជាអគ្គមហេសីនៃព្រះឥន្ទ្រាធិរាជ។ កាលដល់កំណត់ជន្មាយុព្រះឥន្ទ្រជ្រាបថានាងនឹងច្យុតចាកទេវលោកព្រះអង្គក៏ប្រទានពរ១០ប្រការ (ទសពរ) ចំពោះនាងតាមសេចក្តីប្រាថ្នាគឺ៖
- ឲ្យបានជាអគ្គមហេសីនៃព្រះបាទស្រីសញ្ជ័យនានគរជេតុត្តរ
- ឲ្យមានភ្នែកល្អ មានភូមោកោងទ្រទេសទ្រទួយដូចបង្គួយកៅទណ្ឌ
- ឲ្យមានឈ្មោះថាផុស្សតីដដែល
- ឲ្យមានកូនប្រុសមួយមានកតិ្តនាមល្បីល្បាញ
- ពេលមានគភ៌សូមឲ្យមានផ្ទៃពោះរាបស្មើល្អ ដូចរូបប្រក្រតី
- កុំឲ្យមានដោះសណ្តាយ
- កុំឲ្យមានសក់ស្កូវ
- ត្រូវមានសាច់សម្បុរស្បែកម៉ដ្ឋខៃល្អដូចសាច់ពពិលមាស
- ឲ្យមានអំណាចដោះទុក្ខទោសរបស់មនុស្ស សត្វទាំងឡាយ
- ឲ្យមានបក្សី គឺហង្ស ក្រៀល ក្ងាន បន្លឺនូវសព្ទល្វេងល្វើយនាព្រះរាជមន្ទីរ
គ្រាមួយដែន ក្លឹង្គរាស្រ្ត កើតទុរភិក្សរាំងភ្លៀង រាំងភ្លៀង អត់បាយ។ អ្នកនគរចាត់ឲ្យព្រាហ្មណ៍ ៨នាក់ទៅសុំដំរីមង្គលពីព្រះវេស្សន្តរ។ ព្រះពោធិសត្វក៏សព្វព្រះទ័យប្រោសប្រទានដំរីព្រមទាំង គ្រឿងប្រដាប់ទៅស្មូម។ ពេលនោះអ្នកស្រុកស្រីពិរាស្រ្តនាំគ្នាខឹង សុំព្រះរាជាឲ្យបំបរបង់ព្រះ វេស្សន្តរចេញពីនគរ។ ព្រះបាទស្រីសញ្ជ័យពុំយល់ព្រមតាម តែអ្នកស្រុកពុំសុខចិត្ត។ ទីបំផុតព្រះវេស្សន្តរសម្រេចព្រះទ័យថានឹងចេញពីនគរ ទៅបួសនៅក្នុងព្រៃភ្នំគិរីវង្គត។ ព្រះអង្គហៅនាងមទ្រីមកផ្តែផ្តាំ ប៉ុន្តែព្រះនាងទទូចសុំទៅតាមបម្រើព្រះស្វាមីតែមួយមុខ។
ព្រះនាងផុស្សតីអាឡោះអាល័យបុត្រ។ នាងយាងទៅអង្វរសុំទោសស្វាមីឲ្យព្រះរាជទាន ទោសឲ្យព្រះវេស្សន្តរ តែពុំបានសម្រេច។ តមកព្រះវេស្សន្តរប្រារព្ធធ្វើសត្តសតកមហាទានគឺមាន ចំនួន៧រយៗគម្រប់៧មុខ។
ព្រះនាងផុស្សតីសុំឃាត់នាងមទ្រីជារាជសុណិសាឲ្យនៅក្នុងនគរ។ នាងមទ្រីមិនព្រម ដោយបានរៀបរាប់ពីធម្មជាតិអាក្រាត៣មុខថ្វាយព្រះមាតាស្តាប់គឺ៖
- ទន្លេគ្មានទឹក ហៅថា ទន្លេអាក្រាត
- ដែនគ្មានស្តេច ហៅថា ដែនអាក្រាត
- ស្រីមេម៉ាយ ហៅថា ស្រីអាកា្រត
ព្រះវេស្សន្តរ មហេសី និងបុត្រយាងដល់មាតុលនគរ។ ពួកអ្នកចេតរាស្រ្តចេញមកទទួល ហើយព្រមព្រៀងថ្វាយរាជសម្បត្តិចំពោះព្រះវេស្សន្តរ ប៉ុន្តែព្រះអង្គពុំទទួល។ ស្តេចចេតរាស្រ្តនាំគ្នារៀបជូនដំណើរព្រះពោធិសត្វទៅដល់ទ្វារភ្នំគិរីវង្គត ហើយរើសកូនប្រុសអ្នកស្រុកម្នាក់ឈ្មោះ ចេតបុត្រឲ្យចាំនាច្រកភ្នំដើម្បីការពារសេចក្តីសុខចំពោះព្រះវេស្សន្តរ។ ក្សត្រទាំង៤អង្គយាងដក់ឆ្នេរស្រះបោក្ខរណីបានឃើញអាស្រមបទដែលសក្កទេវរាជនិមិត្តថ្វាយ ក៏នាំគ្នាចូលគង់នៅជាមួយឥសីក្នុងទីនោះទៅ។
និយាយពីព្រាហ្មណ៍ម្នាក់ឈ្មោះជូជក នៅស្រុកទុន្នវិដ្ឋព្រាហ្មណ៍គ្រាមសន្សំប្រាក់បាន១០០គហាបណៈយកទៅផ្ញើនឹងត្រកូលព្រាហ្មណ៍មួយ។ ត្រកូលព្រាហ្មណ៍នោះចាយប្រាក់ជូជកអស់ ក៏សុខចិត្តលើកកូនស្រីឈ្មោះនាងអមិត្តតាបនាឲ្យធ្វើជាប្រពន្ធជូជក។
ថ្ងៃមួយពួកព្រាហ្មណ៍ក្មេងៗបានចោមរោមវាយនាងអមិត្តតាបនាដោយក្តីច្រណែន នាងនេះបានលេស ក៏៏លែងបម្រើប្តីចាស់ ហើយបង្ខំតាជូជកឲ្យទៅសុំកូនព្រះវេស្សន្តរមកបម្រើនាង។ ជូជកធ្វើដំណើរទៅកាន់ភ្នំគិរីវង្គត។ ចេតបុត្រឃើញព្រាហ្មណ៍ចាស់ត្រូវឆ្កែដេញខាំរត់ឡើងចុងឈើ ក៏ទាញព្រួញបម្រុងនឹងបាញ់ប្រហារ។ ជូជកកុហកថាខ្លួនជារាជទូតព្រះបាទស្រីសញ្ជ័យ។ ចេតបុត្រជឿក៏អញ្ជើញជូជកចុះមកជប់លៀង។
ក្រោយការជប់លៀងចេតបុត្ររៀបរាប់ដំណើរទៅកាន់ភ្នំគិរីវង្គតឲ្យជូជកស្តាប់។ តមកជូជកលាចេតបុត្រធ្វើដំណើរទៅដល់អាស្រម អច្ចុតមហាឫសី។
អច្ចុតមហាឫសីទទួលជូជករូចក៏រៀបរាប់ប្រាប់ពីផ្លូវទៅកាន់អាស្រមព្រះវេស្សន្តរ។
ជូជកទៅដល់អាស្រមនៅពេលរសៀល។ តាជីនៅសំណាក់ជើងភ្នំមួយយប់រង់ចាំព្រឹកស្អែកនឹងចូលទៅសុំបុត្រពីព្រះវេស្សន្តរ។
រាត្រីនោះនាងមទ្រីយល់សុបិននិមិត្តឃើញបុរសម្នាក់ទាបខ្មៅស្លៀកពាក់សំពត់អម្ចត់ត្រឹមជង្គង់សៀតផ្កាចារនៅត្រចៀក កាន់អាវុធមុតថ្លា ចូលមកចាប់ផ្តួលនាងឆ្កៀលយកភ្នែកទាំងពីរកាត់យកព្រះអង្សាទាំងសងខាង ពុះទ្រូងរូងយកថ្លើមបេះដូងទៅ។ ព្រះនាងតើនឡើងភិតភ័យតក្កមា ទើបព្រះនាងយាងយាត្រាចូលទៅរកស្វាមីគោះទ្វារអាស្រមបរមកុដិទាំងរាត្រី។ ព្រះវេស្សន្តរកាត់សប្តិថាជាការល្អទេ។
ព្រឹកឡើងនាងមទ្រីនាំបុត្រទាំងពីរទៅផ្ញើនឹងស្វាមីរួចចេញទៅបេះផ្លែផល្លាទាំងអារម្មណ៍ពិភាល់យ៉ាងខ្លាំងអំពីសុបិននិមិត្ត។ ជូជកចូលមកសុំចៅក្រស្ណា និងបាជាលី។ រាជកុមារទាំងពីរភិតភ័យនាំគ្នារត់ទៅពួនឯស្រះឈូក។ ជូជកចាប់កុមារទាំងពីរទៅចងវាយវាត់នៅចំពោះព្រះភក្រ្តព្រះវេស្សន្តរ។ ព្រះពោធិសត្វទប់ព្រះទ័យពុំទាន់ ទ្រង់ចាប់ធ្នូសរបម្រុងនឹងប្រហារព្រាហ្មណ៍ចោល តែទ្រង់ទប់បានវិញ។ ជូជកនាំកុមារចេញទៅ។
និយាយពិនាងមទ្រីចេញទៅបេះផ្លែឈើពុំបានសោះ។ នាងជួបប្រទះនូវខ្យល់ព្យុះ ភ្លៀងផ្គរ ហើយចេះតែមានភេទចម្លែកៗដូចជារកាំភ្នែកឆ្វេង កម្រើកភ្នែកស្តាំ ធ្លាក់សង្រែកពីស្មា ធ្លាក់ទំពក់ពីដៃ។ នាងពុំអាចវិលមកអាស្រមបានព្រោះទេវបុត្រចុត្យនិមិ្មតកាយជារាជសីហ៍១ ខ្លាធំ១ ខ្លាដំបង១រាំងផ្លូវនាង។ លុះព្រលប់ទើបទេវបុត្រកាឡាខ្លួនចេញទៅអស់ នាងវិលមកកាន់អាស្រម។ នាងមទ្រីបាត់ពុំឃើញបុត្ររត់មកទទួលដូចប្រក្រតី។ នាងភិតភ័យខំស្រែកហៅក៏ពុំឃើញ។ នាងសួរព្រះស្វាមីក៏ព្រះអង្គពុំឆ្លើយតប នាងមទ្រីសោយសោកលុះដួលសន្លប់បាត់ស្មារតី។ ព្រះវេស្សន្តរស្ទុះមកត្រកងបីយកទឹកស្រពព្រះភក្ត្រឲ្យនាងដឹងខ្លួនវិញ ទើបទ្រង់លួងលោមប្រាប់ថា ព្រះអង្គបានប្រទានបុត្រទៅជូជកហើយ។ នាងមទ្រីអនុមោទនាបុត្តទានក្នុងខណៈនោះមក។
និយាយពីព្រះឥន្ទ្រាធិរាជទ្រង់ចុះមកកាឡាខ្លួនជាព្រាហ្មណ៍ម្នាក់ដើរចុឡមកអាស្រមព្រះវេសន្សន្តរដើម្បីបំពេញភរិយាទានរបស់ពោធិសត្វ។ ព្រះនាងមទ្រីយល់អាធ្យាស្រ័យស្វាមីក៏យល់ព្រមឲ្យព្រះវេស្សន្តរដាក់ទាននាងទៅឥន្ទ្រព្រាហ្មណ៍។ ព្រះឥន្រ្ទទ្រង់សរសើរព្រះទ័យសប្បុរសរបស់ពោធិសត្វហើយទ្រង់បានប្រគល់នាងមទ្រីថ្វាយទៅព្រះវេស្សន្តរវិញ។ ខណៈនោះព្រះវេស្សន្តរបានសុំពរពីព្រះឥន្ទ្រ៨ប្រការគឺ៖
- សូមឲ្យព្រះវររាជបិតាស្តេចមកនាំពួកយើងខ្ញុំត្រឡប់ទៅនគរវិញ
- សូមឲ្យមានអំណាចអាចដោះទុក្ខទោសរបស់សត្វទាំងឡាយឲ្យផុតពីក្តីស្លាប់
- សូមឲ្យបានជួយសង្គ្រោះដល់ជនកំសត់ ទុគ៌តផុតពីក្តីក្រលំបាក
- សូមកុំឲ្យមានចិត្តត្រេកត្រអាលខាងផ្លូវកាមគុណជាអកុសល
- សូមឲ្យចៅជាលី និងនាងកណ្ហាជិនាបានគ្រប់គ្រងបុរីពិជ័យជេតុត្តរ
- សូមឲ្យមានអាហារទិព្វកើតឡើងរៀងរាល់ថ្ងៃ
- សូមឲ្យការបរិច្ចាគទានកុំបីមានខ្វះខាតឡើយ
- សូមឲ្យរំលងខន្ធទៅបានទៅកើតនៅក្នុងឋានតុសិតទេវលោកកុំបីខានឡើយ
ចំណែកជូជកក្រោយដែលបានទទួលព្រះរាជទានរង្វាន់ហើយដោយសារគាត់អត់ឃ្លានមកយូរថ្ងៃ គាត់ក៏បរិភោគអាហារច្រើនហួសប្រមាណ ភ្លើងធាតុមិនអាចរំលាយឲ្យរលួយបាន គាត់ក៏រលត់សង្ខារក្នុងគ្រានោះហោង។
ព្រះបាទស្រីសញ្ជ័យ នាងផុស្សតី រាជវង្សានុវង្ស និងអស់លោកអាមាត្យមន្ត្រីព្រមទាំងកុមារទាំងពិរបានចេញដំណើរទៅកាន់ភ្នំគិរីវង្គត។ ក្សត្រទាំង៦អង្គក៏បានជួបជុំគ្នាដូចប្រាថ្នា ហើយសំណេះសំណាល យំសោក ត្រាតែសន្លប់អស់ ខណៈនោះមហាមេឃបង្អុរភ្លៀងបោក្ខរពស៌មកធ្វើឲ្យក្សត្រទាំង៦ និងសេនា អាមាត្យមុខមន្ត្រីដឹងស្មារតីវិញ។ អស់មុខមន្ត្រីក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះវេស្សន្តរ និងនាងមទ្រីសូមឲ្យស្តេចត្រឡប់ព្រះនគរថ្កានសោយរាជ្យសម្បត្តិវិញ។
ក្រោយនោះព្រះវេស្សន្តរ និងនាងមទ្រីលាព្រះផ្នួស។ ព្រះបាទស្រីសញ្ជ័យបានសុំទោសបុត្រ ហើយទ្រង់លួងលោមបុត្រដោយប្រការផ្សេងៗ មុខចតុរង្គសេនាក៏ដង្ហែព្រះពោធិសត្វរាជវង្សានុវង្សចូលនគរវិញដោយសុវត្ថិភាព។
ព្រះវេស្សន្តរសោយរាជ្យជាសុខរហួតមកដល់សោយទិវង្គតបានទៅកើតនៅឋានតុសិតមាននាមថាសន្តុសិតទេវបុត្រ។
ព្រះរាជវង្សានុវង្ស និងនាម៉ឺនសព្វមុខមន្ត្រីបានចាត់ការធ្វើពិធីរាជាភិសេកព្រះជាលី និងកណ្ហាជិនាជាមហាក្សត្រតរៀងមក៕
- ប្រធានរឿង៖ ព្រះវេស្សន្តរជាជាតិកំណើតពោធីសត្វចុងក្រោយបង្អស់របស់ព្រះពុទ្ធ។ ក្នុងរឿងនេះព្រះពោធិសត្វមាននាមថា "វេស្សន្តរ"។ ឯដំណើររឿងទាំងមូលបានលាតត្រដាងពីដំណើរជីវិតព្រះអង្គដែលផ្សារភ្ជាប់តែ "ការដាក់ទាន" តែប៉ុណ្ណោះ។ ដូចនេះយើងអាចកំណត់ប្រធានរឿងបានថា "ការបំពេញទានបារមីរបស់ព្រះពោធីសត្វព្រះនាមវេស្សន្តរ"។ (ការបំពេញទានបារមីនេះ គឺជាការបំពេញមហាបរិច្ចាគ៥គឺ ធនបរិច្ចាគ បុត្តបរិច្ចាគ ភរិយាបរិច្ចាគ អង្គបរិច្ចាគ និងជីវិតបរិច្ចាគ។
- មូលបញ្ហារឿង៖ តាមរយៈសាច់រឿងព្រះវេស្សន្តរឃើញថា ការបរិច្ចាគទានទាំង៥នេះមនុស្ស ធម្មតាមិនអាចធ្វើបានទេ។ ដូចនេះការបំពេញទានបារមីរបស់ព្រះវេស្សន្តរអាចសម្រេចបានដោយរបៀបណា? ហើយការបរិច្ចាគទាំងនេះជាការងារធម្មតាចំពោះព្រះអង្គ ឬវាស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលតស៊ូព្យាយាមដែរ ឬទេ? តាមរយៈដំណើររឿងយើងឃើញថាថ្វីត្បិតតែព្រះវេស្សន្តរជាទេវបុត្រដែលច្យុតមកលើផែនដីដើម្បីបំពេញទានបារមីក៏ដោយ ក៏ការបំពេញទាននោះវាមិនមែនជាការងារធម្មតារបស់ព្រះអង្គឡើយ ព្រោះពេលដែលបំពេញទានព្រះអង្គជា "មនុស្ស" ពោលគឺមិនទាន់ក្លាយជាព្រះឡើយ។
(សម្រាប់អ្នកដែលចង់ប្រឡងសិស្សពូកែសូមយកចិត្តទុកដាក់រឿងនេះឲ្យមែនទែន ព្រោះគេអាចចេញប្រឡង។)
អរគុណសម្រាប់ការបកស្រាយដែលច្បាស់ល្អណាស់
ReplyDelete